ارزیابی سمیت تنفسی برخی از فرمولاسیون‎های دارویی ایرانی، به عنوان حشره‎کش‎های گیاهی، علیه لاروهای سن اول شب‎پره‎ی مدیترانه‎ ای آرد، (anagasta kuehniella (z.) (lepidoptera: pyralidae

استفاده از حشره‎کش‎های شیمیایی اثرات سوئی را روی محیط زیست و سلامت انسان‎ها بر جای می گذارد. اسانس‎ها و عصاره‎های گیاهی می‎توانند جایگزین ‎های مناسبی برای سموم آفت‎کش مصنوعی باشند. در این پژوهش، سمیت تنفسی شش فرمولاسیون دارویی ایرانی شامل لاواند (حاوی اسانس های اسطوخودوس و شمعدانی عطری)، لومِکس (حاوی اسانس مرزه)، اورتیدین (حاوی اسانس ریشه‎ی گزنه)، ام.‎جی. (حاوی اسانس مورد)، میرتِکس (حاوی اسانس مورد) و گالیکس (حاوی اسانس‏های گیاه باریجه و اسطوخودوس) روی لارو‎های سن اول شب‎پره‎ی مدیترانه‎ای آرد، anagasta kuehniella، مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش‎ها در دمای 2?26 درجه‎ی سانتی‎گراد، رطوبت نسبی 10±70 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی به 8 ساعت تاریکی انجام شدند. دزهای مورد بررسی با توجه به آزمایش‎های مقدماتی تعیین دز انتخاب گردیدند. آزمایش ها در چهار تکرار انجام شدند و در هر تکرار از 20 عدد لارو سن اول یک روزه استفاده گردید. داده های به دست آمده با استفاده از زیربرنامه ی probit نرم افزار آماری mstat-c تجزیه ی پروبیت شدند. تمامی فرمولاسیون های دارویی مورد استفاده همانند اسانس های گیاهی مشابه خود دارای خاصیت حشره کشی تنفسی بودند. مقادیر lc50 به دست آمده برای فرمولاسیون‏های ام.جی.، لومِکس، لاواند، گالیکس، میرتِکس و اورتیدین به ترتیب عبارت بودند از 49/33، 33/68، 74/84، 81/88، 18/91 و 06/164 میکرولیتر بر لیتر هوا که نشان می‏دهد بیش‏ترین و کم‏ترین سمیت تنفسی به ترتیب به فرمولاسیون‏های ام.جی. و اورتیدین مربوط می‏باشند. با توجه به متفاوت بودن شیب های خطوط دز- اثر، ترتیب مقادیر lc90 برآورد شده با ترتیب ذکر شده در مورد lc50 متفاوت بود به طوری که مثلا لومکس با lc90 معادل 28/132 میکرولیتر بر لیتر هوا از ام.جی. با مقدار برابر با 71/248 میکرولیتر بر لیتر هوا سمیت تنفسی بیش تری را نشان داد. نتایج بررسی حاضر، پتانسیل احتمالی استفاده‏ از این فرمولاسیون های دارویی را برای کنترل آفات انباری در آینده نشان می دهند.